Xalqımız 44 günlük Vətən müharibəsində erməni işğalına məruz qalmış torpaqlarımızı azad edərək, 30 illik həsrətə son qoydu. Təbii, bu qələbənin əsas strateji, siyasi və hərbi rəhbəri cənab Prezident İlham Əliyev idi. Onun uzaqgörən siyasəti, ordu quruculuğuna verdiyi önəm, beynəlxalq diplomatik arenada apardığı mübarizə və xalqla birliyə əsaslanan idarəçilik üslubu bu Zəfərin əsas təməllərini yaratdı.
Azərbaycan Respublikasının müasir tarixində 2020-ci il Vətən müharibəsi xüsusi yer tutur. 44 gün davam edən bu müharibə yalnız hərbi əməliyyat deyil, həm də dövlət idarəçiliyinin, milli birliyin, iqtisadi gücün və beynəlxalq siyasətin sinerjisini nümayiş etdirən kompleks hadisə olmuşdur. Qələbənin əldə edilməsində həlledici rol oynayan amillərdən biri Prezident İlham Əliyevin liderlik fenomeni və strateji uzaqgörənliyidir. Bu baxımdan, “Zəfərimizin banisi” ifadəsi təkcə poetik deyim deyil, həm də elmi-siyasi məzmun daşıyan reallıqdır.
Prezident İlham Əliyev 2003-cü ildən etibarən dövlət idarəçiliyində milli maraqlara söykənən praqmatik, sistemli və planlı siyasət yürütmüşdür. Onun rəhbərliyi ilə ölkədə hərbi-siyasi sabitlik, iqtisadi güclənmə və beynəlxalq mövqelərin möhkəmlənməsi təmin edilmişdir. Bu siyasətin əsas komponentləri bunlardır:
-ordu quruculuğunun institusional modeli- müasir hərbi texnologiyaların alınması, zabit heyətinin beynəlxalq təlimlərə cəlb edilməsi, müdafiə sənayesinin formalaşdırılması;
-mərkəzləşdirilmiş qərarvermə sistemi- müharibə şəraitində vahid komanda idarəçiliyinin təmin edilməsi;
-milli təhlükəsizlik strategiyası- dövlətin hərbi, iqtisadi və informasiya təhlükəsizliyinin vahid konsepsiya əsasında təmin edilməsi.
Bu çərçivədə formalaşmış milli liderlik modeli Azərbaycanın Qələbəsinin ideya və siyasi təməlini təşkil etmişdir.
Prezident İlham Əliyev ordu quruculuğunu dövlət siyasətinin prioritet istiqaməti elan etmişdir. 2000-ci illərin ortalarından etibarən hərbi büdcənin artırılması, yeni silah sistemlərinin alınması, döyüş hazırlığının gücləndirilməsi və Naxçıvan istiqamətində aparılan lokal əməliyyatlar bu siyasətin real nəticələri idi.
44 günlük Vətən müharibəsi zamanı bu islahatların praktik səmərəsi tam şəkildə özünü göstərdi. Müasir pilotsuz uçuş aparatlarının tətbiqi, real vaxt rejimində koordinasiya sistemi və yüksək mənəvi-psixoloji hazırlıq Azərbaycan Ordusunun keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçdiyini sübut etdi.
İlham Əliyevin diplomatik fəaliyyəti Vətən müharibəsində hərbi uğurun beynəlxalq legitimliyini təmin edən əsas amillərdən biri oldu. Prezidentin 17 illik fəaliyyətində həyata keçirilən çoxvektorlu xarici siyasət Azərbaycanın beynəlxalq imicini möhkəmləndirmiş, regionda balanslı siyasət yürütməyə imkan vermişdir.
Müharibə dövründə Prezidentin aparıcı beynəlxalq media vasitələrinə verdiyi çoxsaylı müsahibələr və diplomatik bəyanatlar informasiyanın strateji idarəçiliyini təmin etmiş, dünya ictimaiyyətinə Azərbaycanın haqq səsini çatdırmışdır.
Qələbənin mənəvi dayağını Prezidentin “Dəmir yumruq” konsepsiyası təşkil etmişdir. Bu ifadə xalqın, ordunun və dövlətin birliyini simvolizə edərək milli identiklik və azərbaycançılıq ideyasının real gücə çevrildiyini nümayiş etdirdi.
İlham Əliyevin çıxışlarında milli kimlik, şəhidlik, ədalət və qürur motivləri həm ideoloji, həm də psixoloji baxımdan mobilizasiya effekti yaratdı. Bu, yalnız hərbi əməliyyatın deyil, xalqın iradəsinin müharibəsi idi.
Vətən müharibəsində əldə edilən Qələbə Cənubi Qafqaz regionunda yeni geosiyasi reallıq yaratdı. Azərbaycan dövlətinin suverenliyi və ərazi bütövlüyü bərpa olundu, beynəlxalq hüququn prinsipləri real təzahürünü tapdı.
Zəfərin banisi kimi Prezident İlham Əliyev yalnız hərbi qələbənin deyil, həm də ədalətli sülhün memarı kimi tarixə düşdü. O, postmüharibə dövründə də bərpa, reinteqrasiya və sülh quruculuğu istiqamətində ardıcıl siyasət yürüdür.
2020-ci ildə əldə olunan Qələbə Azərbaycanın dövlətçilik tarixində yeni mərhələ- postmüharibə dövrünü başlatdı. Bu mərhələ yalnız ərazi bütövlüyünün bərpası ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda azad edilmiş torpaqlarda həyatın dirçəldilməsi, milli birliyin möhkəmləndirilməsi və regionda sülhün təmin olunması kimi fundamental məqsədləri özündə birləşdirir.
Postmüharibə siyasəti üç əsas strateji istiqamət üzrə formalaşmışdır:
1.Bərpa və yenidənqurma siyasəti- dağıdılmış şəhər və kəndlərin “ağıllı şəhər və kənd” konsepsiyası əsasında müasir şəkildə bərpası;
2.Reinteqrasiya siysəti- azad edilmiş ərazilərin iqtisadi, sosial və inzibati sistemə yenidən daxil edilməsi;
3.Sülh və təhlükəsizlik siyasəti-regionda davamlı sabitliyin təmin olunması və yeni kommunikasiya xəritəsinin yaradılması.
“Böyük Qayıdış” anlayışı ilk dəfə Prezident İlham Əliyev tərəfindən postmüharibə dövrünün əsas ideoloji şüarı kimi təqdim edilmişdir. Bu konsepsiya təkcə insanların doğma torpaqlarına fiziki qayıdışını deyil, həm də tarixi ədalətin, milli kimliyin və mənəvi köklərin bərpasını ifadə edir.
Bu gün Ermənistan ordusu və onun havadarları üzərində əldə olunan qələbənin beşinci ildönümünü qeyd edən Azərbaycan, keçilən yolu və görülən işləri həm siyasi, həm də tarixi baxımdan yüksək dəyərləndirir. “Zəfər” anlayışı Azərbaycan cəmiyyətində təkcə hərbi uğur deyil, həm də milli kimlik və mənəvi dirçəliş simvolu kimi qəbul edilir.Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə formalaşmış Zəfər ideologiyası xalqın özünüdərkini, tarixi ədalətə inamını və dövlətçilik qürurunu gücləndirdi.
Bu ideologiyanın əsas sütünları “milli birlik və həmrəylik”, “qəhrəmanlıq və şəhidlik kultu”, “sülh və ədalət missiyası”dır. Zəfərin beş illiyi həm də bu mənəvi dəyərlərin sabitləşdiyi mərhələdir.
Beş rəqəmi inkişafın və sabitliyin simvoludur. Qələbənin artıq “tarixi hadisə” statusu qazandığını göstərir. Azərbaycan dövlətinin postmüharibə mərhələsindən dayanıqlı inkişaf mərhələsinə keçidini ifadə edir.
Beş il əvvəl qazanılan Qələbə Azərbaycan tarixində dönüş nöqtəsi olmuşdur. Bu gün “5 yaşlı Zəfər” artıq təkcə xatirə deyil, həm də müasir dövlətçiliyin, milli iradənin və liderlik modelinin davamı kimi yaşamaqdadır.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan qalib dövlət kimi bərpa, yenidənqurma və sülh missiyasını uğurla həyata keçirir. Zəfərin beşinci ildönümü- dövlətin gücünün, xalqın birliyinin və ədalətin bərpasının simvoludur.
Vüqar Sərdarov
YAP Səbail rayon ərazi təşkilatının sədri,
Azərbaycan Respublikası Auditorlar Palatasının
Beynəlxalq Əlaqələr şöbəsinin müdiri
Qalareya